ยุคที่ 1
ประมาณปี พ.ศ. 1990 พม่าได้แผ่อำนาจเข้ากรุงสุโขทัยและตีหัวเมืองทางเหนือเมืองเชียงใหม่ เมืองสอด เมืองเชียงเมืองเชลียง เมืองสองแคว เมืองสระหลวง(พิจิตร) ก่อนที่จะเข้ากรุงสุโขทัย พิษณุโลก ถ้าเป็นฤดูน้ำหลากในเดือน 10 -11 น้ำจะท่วมมาก พม่าจะพักแรมค่ายทหารที่บริเวณเหนือบ้านต่อบ้านซ่าน จะทิ้งซากคลองที่แยกจากแม่น้ำฝากระดานเพื่อลัดสู่แม่น้ำยมเพื่อเข้าสุโขทัย และไปพิษณุโลก ได้ชื่อคลองนี้ ยังมีนามว่า คลองพม่า และจะมีเส้นทางทัพคู่ขนานกับคลองนี้เพื่อไปเมืองล่างอีก หลักฐานก็คือ ซากเจดีย์เก่า สันนิษฐานว่ามีแม่ทัพมาเสียชีวิตด้วยโรคร้ายจึงสร้างเจดีย์ และเสาหงส์ตั้งไว้จึงได้สร้างวัดขึ้นที่นี่ และได้รับอิทธิพล ศิลปะสืบทอด เช่น เจดีย์ เสาหงส์ กุฎิพระหลังใหญ่ ซึ่งยังอิทธิพลพม่าต่อมาให้เราเห็นถึงปัจจุบัน

ที่มา : จากบันทึก นายเว้ง ขำพงษ์ ครูโรงเรียนบ้านไร่ บันทึกปี 2465

ยุคที่ 2
เมื่อประมาณหนึ่งร้อยปีเศษมาแล้ว (ประมาณ พ.ศ. 2430 – 2440) ชาวลาวจากนครเวียงจันทร์ ประเทศลาว ที่เรียกกันว่า ลาวพรวน กลุ่มหนึ่งได้อพยพหนีภัยสงครามเข้ามาอยู่ในประเทศไทยและตั้งถิ่นฐานที่เมืองด้ง (บ้านหาดเสี้ยว อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย ในปัจจุบัน) แต่อยู่ได้ไม่นานก็ถูกเจ้าของถิ่นเดิมรบกวนจึงต้องอพยพร่นลงมาทางใต้ ตามแนวลุ่มแม่น้ำยมจนถึงบ้านสระบู (บ้านหนองกลับ อ.สวรรคโลก ในปัจจุบัน) ได้หักร้างถางป่าอยู่รวมกับเจ้าของถิ่นเดิมได้ประมาณเกือบยี่สิบปี ก็ไม่สามารถที่จะทนการรบกวนจากเจ้าของถิ่น เดิมได้อีก จึงอพยพแยกกันเป็นสามกลุ่ม โดย
กลุ่มที่ 1 อพยพมาตั้งถิ่นฐานที่บริเวณตำบลบ้านซ่านปัจจุบัน
กลุ่มที่ 2 อพยพมาตั้งถิ่นฐานบริเวณตอนเหนือของตำบลบ้านไร่ (ปัจจุบันเป็นหมู่ที่ 1,2)
กลุ่มที่ 3 อพยพมาตั้งถิ่นฐานที่บ้านประดู่หลุม (ปัจจุบันเป็นบ้านแม่น้ำหมู่ที่ 6 ต.บ้านไร่)
กลุ่มนี้บางส่วนไม่พอใจพื้นที่เป็นที่ลุ่ม มีน้ำท่วม จึงได้แยกตัวออกไปหาที่อยู่ใหม่ในที่ทางตอนใต้ ปัจจุบันคือ หมู่ที่ 4 บ้านดอนจันทร์ ต.บ้านไร่ชาวลาวพรวนที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานในบริเวณตำบลบ้านไร่นี้ล้วนนับถือศาสนาพุทธจึงได้มีการสร้างวัดเพื่อใช้เป็นที่บำเพ็ญกุศลและบวชลูกหลานขึ้น โดยกลุ่มที่ 1 ได้สร้างวัดบ้านซ่าน ขึ้นก่อน ต่อมากลุ่มที่ 2 จึงได้สร้างวัดบ้านไร่ สำหรับกลุ่มที่ 3 ก็ได้สร้างวัดขึ้นเช่นกัน แต่เนื่องจาก กลุ่มนี้เป็นชุมชนขนาดเล็ก วัดจึงกลายเป็นวัดร้างและหมดสภาพไปในที่สุด
ชื่อ บ้านไร่ เกิดขึ้นจากการที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานแต่เดิม ได้ช่วยกันแผ้วถางป่าใช้ในการทำไร่ ในระยะแรก แต่ต่อมาภายหลังจึงได้ปรับปรุงเป็นที่นา
ชื่อ บ้านไร่ จึงเป็นที่เรียกชุมชนนี้และได้กลายเป็นชื่อ ตำบลบ้านไร่ ในปัจจุบัน

ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของอำเภอศรีสำโรง อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอศรีสำโรง ประมาณ 12 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากจังหวัดสุโขทัย ประมาณ 30 กิโลเมตร

ตำบลบ้านไร่ อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย มีเนื้อที่ประมาณ 37.74 ตารางกิโลเมตร หรือ ประมาณ 23,590 ไร่

ตำบลบ้านไร่ สภาพพื้นที่ทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำลำคลองไหลผ่าน พื้นที่เหมาะแก่การเกษตร ในฤดูฝนจะทำให้เกิดสภาวะน้ำท่วมส่วนในฤดูแล้งก็ประสบกับปัญหาภัยแล้งขาดน้ำในการทำการเกษตร